قلعه دختر در فاصله 12 کیلومتری غرب بشرویه و در مجاورت قنات بشرویه و آسیاب تاریخی دهنه و بر بالای کوهی مرتفع قرار دارد که از سه طرف مشرف بر پرتگاه تقریباً غیر قابل عبوری است و فقط از سمت جنوبی آن راه برای صعود وجود دارد.
قلعه دختر در ارتباط با سکونت‌گاه‌های کهن رقه و بشرویه شکل گرفته و دژ دفاعی این منطقه باستانی می‌باشد. این قلعه را به علت عدم توان دسترسی آسان نیروی مهاجم، قلعه دختر نامیده‌اند. در این قلعه نیز مانند دیگر قلاع خراسان جنوبی توسط اسماعیلیان (دوره سلجوقی تا حمله مغول) ساخت و ساز عمده‌ای صورت گرفته و اغلب ساختارهای برجای‌مانده، متعلق به آن دوره می‌باشد. مصالح اصلی جهت ساخت این قلعه سنگ های ساده و تراشیده شده و ملات گچی مخصوصی بوده‌است. وجود فضاهای متعدد از جمله دالان‌های عریض و مسقف، برج‌های مدوردیده‌بانی، تالارها و اتاق‌های وسیع وآب‌انبارها باعث شده که قلعه دختر بشرویه بنا به نظر کارشناسان به یکی از سالم‌ترین قلعه های کشور تبدیل شود.
بر بالای قلعه برج‌هایی به ارتفاع تقریبی 3 الی 4 متر با دیوار‌های به هم پیوسته و چند محفظه و اتاقک که به نظر محل جمع آوری آب و نزولات آسمانی است و محل هایی که احتمالاً جهت سکونت بوده در اطراف آن واقع است. در ۴ سطح مختلف می‌توان این برج‌ها را مشاهده کرد و در نهایت به فضای مرکز قلعه رسید. موقعیت قلعه نشان دهنده تفکرات خاص استراتژیکی و دفاعی سازندگان آن است چون از طرفی با حداقل نیروها می‌توان از قلعه محافظت کرد و از طرف دیگر با توجه به اینکه در قله‌ای مشرف بر چهار سو قرار دارد حرکت هرجنبنده‌ای را می‌توان دید و پیش بینی کرد.
موقعیت این قلعه طوری انتخاب شده که بر تمامی دشت مجاور مسلط است به طوری‌ که از فاصله چند کیلومتری آثار آن کاملا مشهود است. در زیر پای ضلع شرقی این کوه زمین بایری است که عده‌ای اعتقاد دارند، قبلا آب بشرویه برای زراعت در این زمین استفاده می‌شده ولی بعدها چون زمین‌های فعلی بشرویه را مناسب‌تر دیده‌اند جریان آب را عوض کردند.
تاسیسات قلعه شامل آب انبارها، مخازن ذخیره آذوقه، برج‌ها، اتاق‌های مخصوص استراحت نگهبانان شاه‌نشین، بوده است.
در مجموع، در حوزه جغرافیایی بشرویه قلعه های زیادی به چشم می‌خورد که ازنظر معماری تفاوت‌ها و تشابهات زیادی باهم دارند و بخش عمده آنها در مرکز دهستان بخش بشرویه واقع‌اند. که از قدیمی‌ترین و سالم‌ترین این قلعه‌ها می‌توان به قلعه دختر اشاره کرد.
سرپرست میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی شهرستان بشرویه نیز در خصوص قدمت این بنای باشکوه گفته است: در خصوص پیشینه تاریخی قلعه دختر این قلعه با توجه به نوع معماری که در پی‌سازی دیوارها و نحوه ساخت پوشش اتاق‌های بالای کوه به چشم می‌خورد از جمله بناهای دوره ساسانیان و مربوط به قبل از اسلام است و در حدود ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ سال قدمت دارد.
لازم به ذکر است این قلعه به لحاظ موقعیت قرارگیری و شرایط استراتژیکی خاصی که داشته در دوره سلجوقیان توسط فداییان اسماعلیه مورد استفاده مجدد قرار گرفته است که باز هم می‌توان به وجود بقایای معماری موجود در بنا و بازسازی‌هایی که بعدا در آن صورت گرفته است اشاره کرد. این احتمال نیز وجود دارد که قلعه حتی تا دوره افشاریه نیز مورد بهره‌برداری بوده است که این مورد نیاز به پژوهش بیشتر دارد.



منابع:
• Borna.news
• وبسایت اداره کل میراث فرهنگی خراسان جنوبی