خانه پناهی در دوره صفویه بصورت دو صفه اجرا گردیده و داراي دو ايوان تابستاني و زمستاني می‌باشد . در ورودي بنا که در ضلع شمالي قرار گرفته داراي گل ميخ‌ها و کوبه‌هاي منحصر بفردي مي‌باشد كه داراي زيبايي خاصي است. از ورودي بنا ديد مستقيم به اندروني خانه وجود ندارد و بعد از گذر از راهروي پر و پيچ و خم به داخل حياط راه پيدا مي‌كند. اين خانه داراي سردابي بوده كه در زير ايوان تابستاني و تقريباً با ابعاد ايوان قرار گرفته، در قسمت ايوان تابستاني بادگيري وجود داشته كه باد خنك را به داخل ايوان هدايت مي‌نموده و در حال حاضر تنها دريچه ورود بادگير به داخل ايوان موجود مي‌باشد و خود بادگير تخريب شده است. این بنا همچنین داراي حوض‌خانه ‌اي در ضلع جنوب غربي بوده که داراي بادگير و کلاه فرنگي و حوض آب در كف فضا مي ‌باشد. مانند اکثر بناهای تاریخي منطقه گرم و خشک، مطبخ اين بنا نيز در مجاورت فضاهاي زمستاني واقع گرديده است. از نظر تزئینات این بنا تنها در قسمت کلاه فرنگي اتاق حوض‌خانه تزئينات مختصري ديده مي‌شود. مهتابی این بنا با توجه به ابعاد آن از موارد برجسته معماري سنتي خانه مي ‌باشد.
خانه مجاور دوصفه که نسبت به آن قدیمی ‌تر نيز مي ‌باشد در دوره تيموري و به شيوه چهارصفه ساخته شده است. سردر این بنا بسیار زيبا و تو رفته نسبت به سطح معبر است همچنين داراي دو سکوي پيرنشين و تزئينات قاب بندي و گچ‌بري بسيار زيبايي است که پس از عبور از آن و گذشتن از يك راهرو ال مانند به يك حياط با پلان مربع مي‌رسيم كه در سمت شمالي آن دو ورودي و در قسمت غربي آن نيز يك ورودي ديده مي‌شود. در ضلع غربي نيز تنها يك راه پله به چشم مي ‌خورد و در ضلع جنوبي نيز آثاري از يك اتاق با تزئينات دوران تيموري دیده می‌شود، كه بنا به شواهد موجود، كاربري آشپزخانه داشته است. همچنين در اين حياط و در روي پايه ها تزئينات گچ‌بري با نقوش اسليمي به چشم مي‌خورد. ورودی که در ضلع غربی اين حياط ديده مي‌شود مربوط به اتاق بادگير و زيباترين اتاق اين بخش مي‌باشد. يک بادگير هفت چشمه با تزئينات گچي زيبا بر فراز اين اتاق قرار گرفته كه داراي تكنولوزي ساخت جالب و در نوع خود كم نظيري است و به اين صورت است كه بر خلاف ساير بادگير‌ها داراي خويشخان نيست و كانال آن از داخل ديوار تعبيه شده و در كف داراي روزنه هايي است كه باعث تعديل دما و جريان هوا مي‌شود. اين اتاق داراي تزئينات كاربندي و گچ‌بري با نقوش اسليمي است. همچنين داراي ۱۳طاقچه با تزئينات قاب بندي مي‌باشد و پوشش آن نيز از نوع منحني است.
اتاق بادگیر دارای ورودي ديگري به يک فضاي چهار صفه نيز در ضلع شمالي خود مي‌باشد، اين فضاي چهار صفه جزو زيباترين و بکرترين نمونه هاي معماري مسكوني دوره ي تيموري است كه در چهار طرف آن چهار قوس تيزه دار از نوع پنج او هفت قرار گرفته كه يك پلان چليپايي را به وجود آورده و همچنين بين هر دو قوس يك پندنتيو نيز كار شده كه زيبايي خاصي به اين اثر بخشيده است و در بالاي قوس‌ها نيز تزئينات گچي به چشم مي‌خورد. ضلع جنوبی این حياط به اتاق بادگير و يک اتاق ديگر با پلان مستطيل با پوشش تخت مرتبط است که اين اتاق مستطيل شكل، داراي يك شومينه و تعداد ۱۰ طاقچه نيز مي‌باشد و در ضلع يا ايوان غربي كه پوشش آن منحني است به يك اتاق بادگير ديگر متصل است. بادگير اين اتاق دو چشمه و نسبت به بادگير ياد شده در فوق ساده‌تر است.
پوشش در اين قسمت تخت و تعداد طاقچه‌ها در آن به ۸ مي رسد. همچنين اين اتاق به يك اتاق كوچك ديگر كه پلان آن مربع شكل و پوشش آن تخت مي‌باشد، متصل است و تعداد طاقچه ها درآن ۶ عدد مي‌باشد. ايوان شمالي با پوشش منحني است و به دو اتاق نيز راه دارد كه پوشش هر دوي آنها تخت است و همچنين در اين بخش به قسمت صفوي بنا متصل مي‌شود و در ضلع شرقي يك تك اتاق قرار گرفته كه پوشش آن تخت و تعداد طاقچه‌هاي آن ۴ عدد مي‌باشد.
منابع:
• fa.tripyar.com
• reiseniran.de